Kolajen, vücudumuzda en fazla bulunan protein çeşididir. Bu protein lifi, vücudumuzda yer alan tüm proteinin yaklaşık üçte birini oluşturur. Diğer bir ifade ile yapısal önemde bir proteindir.
Kemik, kas, kıkırdak, deri, tendon, dolaşım sistemi, kan damarları ve sindirim sistemi, saç, tırnak, diş, kısaca vücudumuzun hemen her yerinde bulunur (1).
Kolajen;
- Vücudun bir arada kalmasına yardımcı olan bir yapıştırıcı olarak, eklem ve tendonları birbirine bağlar.
- Ölü cilt hücrelerini yenileyerek, cildimizin elastikiyetini arttırır ve gergin kalmasını sağlar.
- Bağ ve bağ dokularını oluşturan kolajen, koruyucu bir bariyer görevi üstlenerek, cildimizi toksinlerden ve diğer zararlı etkenlerden korur.
- Temel yapıtaşı, fibroblast olarak isimlendirilen bağ dokusu hücreleridir (2).
- Değerli bir protein kaynağı olan kolajen, prolin, glisin, alanin ve arginin gibi amino asitler bakımından zengindir.
KOLAJEN ÇEŞİTLERİ
Yapısına göre lifli, lifsiz (ağ oluşturucu,) fibril, mikrofibril (ipliksi) ve membran olarak sınıflandırılan en az 30 farklı kolajen tipi vardır (3).
Kolajenin biyolojik açıdan sınıflandırması olan bu çeşitler farklı bilinen dokularda, farklı yoğunlukta bulunurlar. Ancak vücudumuzdaki kolajenin %80 ila %90 gibi büyük bir bölümü Tip 1,2,3,4 ve 10’dan oluşur (4).
Kolajen Tip 1, vücutta en fazla miktarda bulunan kolajen çeşididir. Vücudun parçalarını oluşturan eozinofilik liflerden oluşur.
Kolajen Tip 1,
Kemik, tendon, deri, ligamentler ve yara dokusunda yer almaktır. Organlarda, bağlarda, tendonlarda ve ciltte bulunan Tip 1 kolajen, kemikleri destekler, cilde gerginlik ve elastikiyet verir, dokuları bir arada tutar ve yaraların iyileşmesini sağlar (4).
Kolajen Tip 2
Kıkırdak doku ve gözün yapısında bulunmaktadır.
Kolajen Tip 3
Organlarımızı ve cildimizi oluşturan hücre dışı matrisin ana bileşenlerinden birisidir. Kalp ve kan damarları ile kan dokusunu oluşturmada, cilde esneklik ve sıkılık kazandırmakta etkilidir. Kasların, organların ve arterlerin yapısını destekleyerek damarlara elastikiyet, kaslara güç verir.
Kolajen Tip 4,
Cilde sıvı filtrasyonu için yardımcı olur. En az bunun kadar önemli olarak, sindirim ve solunum organlarının yüzeylerini oluşturur. En çok cildin derin katmanlarında bulunan Kolajen Tip 4, kas, yağ ve organları çevreleyen bazal laminanın oluşumunda önemli bir rol oynar ve ayrıca cilde sıvı filtrasyonu için yardımcı olur.
Kolajen Tip 10,
Eklem kıkırdakları ile yeni kemiklerin oluşumunda görev alır. Kemik kırıklarını iyileştirir ve sinovyal eklemleri onarır (5).
Kaynaklar:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21582/
- Cheng, F.Y., Hsu, F.W., Chang, H.S., Lin, L.C., Sakata, R. (2009). Effect of different acids on the extraction of pepsin-solubilised collagen containing melanin from silky fowl feet. Food Chem, 113(2): 563–567.
- Ricard-Blum, S. (2011). “The Collagen Family”. Cold Spring Harbor Perspectives in Biology. 3 (1): a004978. doi:10.1101/cshperspect.a004978. PMC3003457. PMID21421911.
- Matsumoto, H., Ohara, H., Ito, K., Nakamura, Y., Takahashi, S., 2006. Clinical effects of fish type I collagen hydrolysate on skin properties. ITE Letters on Batteries, new technologies and medicine 7(4): 386–390.
- Gregory Shaw, Ann Lee-Barthel, Megan LR Ross, Bing Wang, Keith Baar. Vitamin C–enriched gelatin supplementation before intermittent activity augments collagen synthesis
